درمان پای پرانتزی کودکان؛ از علت تا راهکارهای اصلاحی

پای پرانتزی یا ژنوواروم (Genu Varum) یکی از ناهنجاری‌های شایع در کودکان است که در آن پاها به شکل کمان یا پرانتز درمی‌آیند. این وضعیت به‌طور معمول در سال‌های ابتدایی رشد کودک مشاهده می‌شود و در برخی موارد نیاز به درمان دارد. شناخت علل، زمان مراجعه به پزشک و روش‌های درمانی می‌تواند از پیشرفت این ناهنجاری جلوگیری کرده و به اصلاح کامل آن کمک کند.

علت پای پرانتزی در کودکان

در بسیاری از نوزادان، پای پرانتزی به صورت طبیعی وجود دارد، زیرا فضای محدود رحم باعث جمع شدن پاها می‌شود. این وضعیت اغلب در ۱۸ تا ۲۴ ماهگی برطرف می‌شود. اما اگر بعد از ۲ سالگی همچنان باقی بماند یا شدت آن زیاد باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد.

علل غیرطبیعی پای پرانتزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

بیماری راشیتیسم (کمبود ویتامین D)

اختلال در رشد استخوان‌های ساق

عفونت یا آسیب‌دیدگی مفصل زانو

بیماری بلانت (رشد غیرطبیعی استخوان ساق)

نشانه‌های هشداردهنده

فاصله زیاد بین زانوها هنگام ایستادن پاها کنار هم

درد یا ناراحتی در زانو یا مچ پا

بدتر شدن زاویه پرانتزی با رشد کودک

کوتاه بودن یکی از پاها

در صورت مشاهده این علائم، بهتر است کودک توسط ارتوپد اطفال معاینه شود.

راه‌های درمان پای پرانتزی در کودکان

۱. پایش و صبر (در موارد طبیعی)

در بسیاری از موارد، پای پرانتزی در کودکان زیر ۲ سال به‌تدریج و بدون درمان خاصی اصلاح می‌شود. در این دوره، پزشک فقط وضعیت را زیر نظر می‌گیرد.

۲. مصرف مکمل ویتامینDو کلسیم

اگر علت پرانتزی بودن پا کمبود ویتامین D یا کلسیم باشد، تجویز مکمل‌ها می‌تواند به اصلاح وضعیت کمک کند.

۳. استفاده از بریس (ارتز)

در کودکانی که شدت ناهنجاری متوسط تا زیاد است، یا به دلیل بیماری بلانت دچار پای پرانتزی شده‌اند، استفاده از بریس مخصوص زانو یا ساق پا توصیه می‌شود.

۴. فیزیوتراپی

تمرینات تخصصی فیزیوتراپی می‌توانند عضلات اطراف زانو را تقویت کرده و به اصلاح تدریجی فرم پاها کمک کنند. این تمرینات باید زیر نظر متخصص انجام شوند.

۵. جراحی

در موارد شدید و مقاوم، به‌ویژه در کودکان بالای ۱۰ سال که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده، ممکن است عمل جراحی برای اصلاح زاویه پاها انجام شود.

پیشگیری

تغذیه مناسب در دوران رشد

مصرف کافی ویتامین D

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

پیگیری رشد کودک توسط پزشک خانواده یا متخصص اطفال

پای پرانتزی در کودکان همیشه نگران‌کننده نیست، اما بررسی به‌موقع، تشخیص علت اصلی و اقدام درمانی مناسب، از ایجاد مشکلات حرکتی و درد در آینده جلوگیری می‌کند. اگر کودکتان علائم پای پرانتزی دارد، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد اطفال بهترین راه برای تشخیص و درمان است.